Kidney Transplant : किडनी प्रत्यारोपण कसे केले जाते? एका किडनीसोबत कसे असते आयुष्य?

Kidney Transplant : अनेक दिवसांपासून आजारी असलेले लालू यादव यांच्यावर किडनी प्रत्यारोपणाची शस्त्रक्रिया करण्यात आली आहे. त्यांची दुसरी मुलगी रोहिणी आचार्य यांनी त्यांची किडनी दान केली. लालू यादव यांचा मुलगा तेजस्वी यादव यांनी सर्व तपासाअंती रोहिणी यांची किडनी सर्वोत्कृष्ट जुळल्याचे सांगितले होते. एक किडनी घेऊन जगणे काय असते हे तुम्हाला माहीत आहे का?

राष्ट्रीय जनता दल प्रमुख लालू प्रसाद यादव यांच्यावर किडनी प्रत्यारोपणाची शस्त्रक्रिया करण्यात आली. लालू यादव हे अनेक दिवसांपासून आजारी असून डॉक्टरांनी किडनी प्रत्यारोपणाचा सल्ला दिला होता. त्यांचीच मुलगी रोहिणी आचार्य यांनी लालू यादव यांना किडनी दान केली. रोहिणी त्यांची दुसरी मुलगी.

सिंगापूरमधील एका खासगी रुग्णालयात हे ऑपरेशन झाले. लालू यादव 25 नोव्हेंबरला कुटुंबासह सिंगापूरला रवाना झाले. मिळालेल्या माहितीनुसार, लालू यादव आणि त्यांची मुलगी रोहिणी यांना रविवारी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले होते.

याआधी शनिवारी रोहिणीने तिच्या वडिलांसोबतचा एक फोटो शेअर केला होता. यासोबत त्यांनी लिहिले की, ‘मी देव पाहिला नाही, पण माझ्या वडिलांना देवाच्या रूपात पाहिले आहे.’

फक्त रोहिणीच का किडनी दान करत आहे?

लालू यादव यांचा मुलगा तेजस्वी यादव याने काही आठवड्यांपूर्वी सांगितले होते की, डॉक्टरांनी सल्ला दिला होता की, कुटुंबातील एखाद्या सदस्याने किडनी दान केल्यास चांगले. जेव्हा माझी बहीण रोहिणीची चाचणी झाली तेव्हा तिच्याशी सर्वोत्तम सामना झाला.

मानवी अवयव आणि ऊतींचे प्रत्यारोपण कायद्यानुसार, रक्तदाता आणि प्राप्तकर्ता यांच्यात सामान्यतः रक्ताचे नाते असते. जसे- पालक, भावंड, मुले, आजी-आजोबा आणि नातवंडे. यामध्ये पत्नीचाही समावेश असून तीही पती जिवंत असताना अवयवदान करू शकते.

याशिवाय रुग्णाचा एखादा मित्र किंवा जवळचा मित्र स्वत:च्या इच्छेने अवयवदान करू इच्छित असेल तर त्यालाही तसे करण्याची परवानगी आहे.

जर तुम्ही जिवंत असाल आणि तुमचे अवयव दान करू इच्छित असाल तर तुमचे वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त असणे आवश्यक आहे. वयाच्या 70 वर्षापर्यंत मूत्रपिंड आणि यकृत दान करता येते.

किडनी प्रत्यारोपण कसे केले जाते?

सर्व प्रथम सर्व आवश्यक चाचण्या केल्या जातात. मूत्रपिंड प्रत्यारोपणाला सर्वाधिक वेळ लागतो. कारण, केवळ रक्तगट जुळणे आवश्यक नाही, तर उती जुळणेही आवश्यक आहे. योग्य जुळणी केल्यास चांगले परिणाम मिळतात.

प्रत्यारोपणात, एखाद्या व्यक्तीचा अवयव शस्त्रक्रियेने काढून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये प्रत्यारोपित केला जातो. जेव्हा रुग्णाचा तो भाग काम करत नाही किंवा एखाद्या दुखापतीमुळे किंवा रोगामुळे खराब होतो तेव्हा त्याची आवश्यकता असते.

शस्त्रक्रियेदरम्यान दात्याच्या शरीरातून किडनी काढून रुग्णाच्या शरीरात प्रत्यारोपण केले जाते. अशा स्थितीत रुग्णाला तीन मूत्रपिंड मिळतात आणि दात्याला एकच असते.

एका मूत्रपिंडावर जगणे शक्य आहे का?

नॅशनल ऑर्गन अँड टिश्यू ट्रान्सप्लांट ऑर्गनायझेशन नुसार, किडनी हा जिवंत व्यक्तींद्वारे सर्वात जास्त दान केलेला अवयव आहे. कारण निरोगी व्यक्तीसाठी एक मूत्रपिंड देखील पुरेसे आहे. आणि तो इतर लोकांप्रमाणे सामान्य जीवन जगू शकतो.

याशिवाय मृत व्यक्तीची किडनी दुसर्‍या रुग्णाच्या शरीरात प्रत्यारोपण केल्याने अनेक वेळा तितका चांगला परिणाम मिळत नाही, परंतु जिवंत व्यक्तीच्या मूत्रपिंडाने रुग्णाचे आयुष्यही सामान्य होते.

ऑस्ट्रेलियास्थित किडनी हेल्थ ऑर्गनायझेशननुसार, 750 पैकी एक व्यक्ती फक्त एक मूत्रपिंड घेऊन जन्माला येते. याशिवाय अनेक वेळा आजार किंवा इतर कारणांमुळे किडनी काढली जाते.

दोन्ही किडनी समान प्रमाणात म्हणजेच 50-50 टक्के काम करतात. परंतु जेव्हा एखादी व्यक्ती फक्त एक मूत्रपिंड घेऊन जन्माला येते किंवा काही कारणास्तव दुसरी मूत्रपिंड काढून टाकली जाते तेव्हा ती 75 टक्के काम करू शकते. त्यामुळे एक मूत्रपिंड असतानाही जीवन सामान्य आहे.

किडनी ऑर्गनायझेशनच्या म्हणण्यानुसार, लहानपणापासून एकच किडनी असेल तर वयाच्या 25 वर्षांनंतर काही समस्या उद्भवू शकतात, परंतु जर 25 वर्षांनी किडनी दान केली किंवा काढून टाकली तर कोणतीही समस्या नाही. तथापि, एक मूत्रपिंड असलेल्या लोकांना कराटे किंवा किकबॉक्सिंगसारखे खेळ न खेळण्याचा सल्ला दिला जातो.